Нашите гради минуваат низ бројни фази во текот на нашите животи – од пубертет, бременост и доење до менопауза. Промените во обликот, големината или чувствителноста се сосема нормални. Сепак, понекогаш се појавуваат грутки или згуснувања што можат да предизвикаат загриженост.
Добрата вест е дека овие промени обично се бенигни, но секој нов раст или необичен симптом треба да се провери од лекар.
Почетокот на октомври го означува месецот на борбата против ракот на дојка, што е идеална можност да се потсетиме на важноста на самопрегледот и превентивните прегледи.
Самопреглед на дојки – неколку минути за здравјето
Самопрегледот на дојки трае само неколку минути месечно и може да направи огромна разлика. Треба да се започне од пубертетот, во првиот дел од циклусот кога градите се најмеки.
Ако сте помлади од 40 години, правете самопреглед еднаш месечно, а клинички преглед и ултразвук еднаш годишно.
Ако сте постари од 40 години, покрај самопрегледот, мамографијата е задолжителна еднаш годишно, а по 50 години – на секои две години.
Доколку забележите нова грутка, промена на кожата или брадавица – задолжително посетете лекар без одложување.
Најчесто бенигни промени
Чистење
Мали кесички исполнети со течност кои се појавуваат во ткивото на дојката. Тие обично се безопасни, но можат да бидат болни или непријатни, особено пред менструацијата.
Фиброаденоми
Најчести бенигни тумори на дојка. Цврсти, еластични и претежно безболни грутки. Понекогаш се отстрануваат ако брзо растат или станат непријатност. Најчесто се јавуваат од пубертет до 25-годишна возраст.
Фиброцистични промени
Комбинација од грутки, задебелување и зголемена осетливост на дојките. Тие се поврзани со хормонални промени и се јавуваат во репродуктивна возраст.
Мастис (воспаление на дојката)
Воспаление на ткивото на дојката, понекогаш придружено со инфекција. Најчесто се јавува кај доилки и може да предизвика оток и болка.
Интрадуктална папилома
Мал израсток во млечниот канал што може да предизвика исцедок од брадавицата. Најчесто се јавува кај жени на возраст меѓу 35 и 55 години, претежно е бенигна, но бара лекарски преглед.
Липоми
Бенигна маса од масно ткиво, мека и обично безболна, може да се појави насекаде во дојката.
Малигни промени – раното откривање е клучно
Рак на дојка
Најчест малиген тумор на дојка. Може да се манифестира како цврста грутка, промена во обликот на дојката, повлекување на брадавицата или кожата и исцедок. Раното откривање ги зголемува шансите за целосно закрепнување.
Неинвазивен дуктален карцином in situ (DCIS)
Клетките на ракот се наоѓаат во млечните канали и сè уште не се прошириле. Сметан за стадиум 0, не е опасен по живот ако се третира рано, но може да напредува во инвазивна форма ако се занемари.
Инвазивен дуктален карцином
Најчестиот вид на рак на дојка. Клетките пробиваат низ каналите и се шират на околното ткиво и лимфните јазли. Раната дијагноза значително ја подобрува прогнозата.
Пагетова болест на дојката
Реток вид на рак што ги зафаќа брадавицата и ареолата. Може да изгледа како егзема или осип, па затоа понекогаш се препознава доцна.
Воспалителен рак на дојка
Екстремно агресивна форма, која не формира класични грутки, туку ги зафаќа кожата и лимфните садови. Градите стануваат црвени, отечени и тврди, а кожата добива изглед на „кора од портокал“.
Превенцијата и навремената реакција се клучни. Самопрегледот, редовните прегледи и вниманието кон промените можат да спасат живот – а тоа е порака што ниедна жена не треба да ја игнорира.
РЖМ/ИС – ФОТО: Фрипик
