Ако пред две три години, низ главниот град Скопје можеше да се најдат станови по цена од 700 евра од метар квадратен, сега тоа е речиси и незамисливо.
Со воената криза која започна во Украина во февруари оваа година, сите работи се променија па така скокнаа и цените на становите во метрополата, но и низ цела Македонија. Сега просечната цена за метар квадратен се движи од 1000 до 1800 евра, во зависност од локацијата.
Поскапувањето се должи на повеќе фактори, а пандемијата веќе зададе големи проблеми на градежната индустрија. Ова го анализираат за „Фокус“ од Здружение на градежништвото, индустријата на градежни материјали и неметалите.
„Растот на цените на становите се должи на ефектите на мулти кризата врз градежништвото, а пред се на драстичниот раст на цените на градежните материјали. Цените на челичните профили и цевки, дрвената граѓа, термо изолационите материјали, бетонот, забележаа драстичен раст што кај некои од овие материјали изнесуваше и повеќе од 200 % во последните две години. Раст забележаа и трошоците за работна сила, енергенси и услуги што се одразува на вкупните трошоци за изведба, а со тоа и на цените на становите.
Од друга страна пазарот на недвижности го одредува понудата и побарувачката, а побарувачката во услови на криза се зголеми упатувајќи на тоа дека недвижностите се покажаа како сигурна инвестиција за граѓаните. Побарувачката е особено голема во градовите и општините со поголема трансакциска моќ како што е главниот град Скопје и општините Центар, Карпош, Аеродром. Оттука, и растот на цените е поизразен во овие населени места“, велат оттаму.
Освен поскапувањето на материјалите за градење на станбени објекти, дополнителни проблеми предизвика и воениот конфликт во Украина.
„Пандемијата на почетокот најмногу ја погоди индустријата на градежни материјали, каде поради преземените мерки за заштита голем, број погони беа во прекин со работа, а границите беа затворени што го отежна транспортот и се одрази на глобалниот синџир на снабдување. По олабавување на мерките, стартувањето со работа и отворањето на границите, ефектите ги почувствува целиот градежен сектор“, додаваат од Здружението на градежништвото, индустријата на градежни материјали и неметалите.
Тешко е да се претпостави што ќе се случува во иднина на ова поле и ситуацијата е мошне неизвесна, реагираат од ЗГИГМН.
„Доколку се стабилизираат цените на градежните материјали и енергенсите може да се очекува и стабилизација на цената на недвижностите. Дотогаш ситуацијата е неизвесна. Во секој случај стабилизирањето на цените според нас подразбира стабилизирање на сегашното повисоко ниво, при што цената ќе ги опфати трошоците за изведба, профитот на компаниите и финансиската моќ/подготвеност на купувачите“, објаснуваат оттаму.
Цените на становите растат незапирливо, нешто што се случува секаде во светот и тоа е нешто што ги загрижува граѓаните. Сепак, мошне е тешко дека ќе дојде до стабилизирање на цените.
„Во моментот не постојат изгледи за нормализирање на цените на становите, бидејќи состојбите во градежништвото се условени и од глобалните текови, а ваквиот тренд е присутен во сите земји од поблиското и подалечното опкружување. Анализите кои ги подготвуваме и анализите во земјите од Западен Балкан покажуваат дека секаде цените на становите растат, а особено тоа е изразено во главните градови и понаселените места“, посочија од Здружението.
Тоа автоматски значи дека цените на становите нема да се намалуваат во иднина, со оглед дека цената на становите е условена од повеќе фактори.
Од ЗГИГМН сметаат дека стабилизацијата може да се очекува на едно повисоко ниво кое според нивните проценки би значело цена по метар квадратен која е за најмалку 20 отсто повисока од цената пред кризата.
За крај, се поставува прашањето кое само по себе носи спротивности – зошто тешко се наоѓа слободен стан во Скопје за купување, кога повеќе од половина од становите во Скопје зјаат празни?
„Сметаме дека граѓаните становите не ги гледаат само како место за живеење, туку и како инвестиција, што на долг рок може да им донесе и заработка. Пример недвижност купена пред две години, денес може да донесе добивка од околу 20% од исплатената сума. Понудата на атрактивните локации е помала, па затоа и потешко може да се најде стан на истите“, ја завршија својата анализа од Здружение на градежништвото, индустријата на градежни материјали и неметалите.
